Transport morski wiąże się z ogromną ilością różnego rodzaju procedur, wymogów oraz formalności. Musi być tak zorganizowany, aby nie tylko był szybki i efektywny, lecz przede wszystkim zgodny z prawem. Żeby wszystkie te procedury ułatwić, wypracowane zostały specjalne reguły Incoterms. Czym one są, a także co warto o nich wiedzieć?
Czym jest Incoterms?
Od czego w takim wypadku należy rozpocząć? Oczywiście od tego, czym tak w ogóle jest Incoterms. Jak się okazuje, jest to po prostu ogólnie ustalony zespół norm, które zaakceptowane zostały przez wszystkie kraje świata. Historia tych reguł sięga aż lat 30 ubiegłego stulecia, lecz oczywiście przez kolejne dekady były one udoskonalane i aktualizowane do obecnie panujących warunków i realiów.
Do czego Incoterms jednak służy? Jest to zbiór norm, które mają przede wszystkim określić warunki handlu pomiędzy importerem a eksporterem. Dzięki nim możliwe jest ustalenie takich szczegółów jak zakres odpowiedzialności za dany ładunek na konkretnym etapie jego podróży.
Konstrukcja formuł Incoterms
Skoro już wiadomo, czym są reguły Incoterms dla transportu morskiego, warto się teraz dowiedzieć o nich kolejnej ważnej rzeczy, czyli jak są one skonstruowane. Każda tego typu formuła zbudowana jest zawsze z 10 szczegółowych artykułów, które mają za zadanie odnosić się do dziesięciu różnych aspektów związanych z handlem morskim. Jak to więc wygląda w szczegółach?
Poszczególne artykuły dotyczą takich spraw jak:
- dostawa towaru i jego rozliczenie,
- formalności w postaci licencji czy też upoważnień,
- umowy dotyczącej przewozu, a także ubezpieczenia,
- dostawy towaru i jej przyjęcia,
- ryzyka transportu,
- rozdzielenia kosztów pomiędzy strony transakcji,
- zawiadomień dotyczących transportu,
- potwierdzenia dostawy towaru, a także dokumentów transportowych,
- pakowania, znakowania i kontroli ładunku,
- innych niż powyższe zobowiązań pomiędzy stronami.
Jak więc widać, poszczególne artykuły w naprawdę wyczerpujący sposób dotykają każdego możliwego aspektu związanego z transportem ładunku drogą morską. Dzięki nim określone są szczegóły transportu, opłaty, formalności czy też nawet sposoby dostarczania. Poszczególne Incoterms umożliwiają w łatwe i co najważniejsze zrozumiałe dla każdego odbiorcy lub nadawcy porozumienie się i przeprowadzenie całego procesu możliwie najefektywniej.
Przykłady Incoterms
Co jeszcze warto wiedzieć o Incoterms? Oczywiście trzeba się w tym wypadku dowiedzieć o najważniejszej sprawie, czyli jakie są konkretne reguły, a także co one oznaczają i do czego się odnoszą.
Jedną z podstawowych formuł Incoterms jest EXW (Ex Works). Oznacza ona, że towar jest odbierany przez kupującego. Jest to bardzo ważna reguła, która zwalnia sprzedającego z odpowiedzialności za towar. Jedynym jego zadaniem jest ładunek udostępnić, spakować i przekazać odbiorcy.
Kolejną ważną formułą jest FCA (Free Carrier). Jest to rozszerzenie poprzedniej reguły o przekazanie ładunku spedytorowi lub przewoźnikowi. Kolejnym krokiem jest CPT (Carriage Paid To), czyli przekazanie ładunku przewoźnikowi kupującego. Jeśli pomiędzy stronami zostanie zastosowana formuła CIP (Carriage and Insurance Paid To) oznacza to, że towar zostanie przez sprzedającego ubezpieczony.
Incoterms DAP (Delivery at Place) określa, że obowiązkiem sprzedającego jest zadbanie o to, aby dostarczyć ładunek do kupującego, a jeśli dojdzie do tego DPU (Delivery at Place Unloaded), spoczywać na sprzedającym będzie także jego rozładunek w miejscu docelowym. Niezwykle ważną regułą Incoterms dla transportu morskiego jest FAS (Free Alongside Ship). Określa ona, że sprzedawca zobowiązany jest do przygotowania towaru, dostarczenia go do terminala i wzięcia na siebie wszystkich formalności. Po załadunku wszelkie obowiązki nadawcy się kończą i za następne etapy i ich ryzyko odpowiada już tylko odbiorca, czyli kupujący. Jeśli nadawca ma być odpowiedzialny również za załadunek towaru na statek, konieczne jest zastosowanie innej formuły, czyli w tym wypadku FOB (Free on Board).